30 dakika egzersiz yapmak hafızayı güçlendiriyor: Etkisi 24 saat sürüyor

Kalbiniz için iyi olan, beyniniz için de iyidir

Dünya genelinde yaklaşık 1,8 milyar yetişkin, yeterli fiziksel aktivite yapmadığı için hastalık riski altında bulunuyor. Bu ciddi bir rakam. Toplam nüfusun neredeyse dörtte biri. Zaten Dünya Sağlık Örgütü de (WHO) yetişkinlerin haftada 150 dakika orta veya 75 dakika yüksek yoğunlukta fiziksel egzersiz veya aktivite yapmasını öneriyor.

Yetişkinlerde fiziksel aktivite büyük önem taşıyor. Çünkü vücudun formda ve dirençli kalmasını sağlayarak kalp damar hastalıklarından kanser gibi bulaşıcı olmayan hastalıklara kadar birçok hastalığın önlenmesine katkı sağlıyor. Çocuklar ve ergenlerde ise kemik ve kas sağlığını destekliyor.

University College London’da yapılan bir araştırma, günlük 30 dakikalık egzersizle birlikte geceleri en az altı saat uyumanın, ertesi günkü bilişsel performansı artırabileceğini gösteriyor. Konu herkese yakından ilgilendiriyor. Batuhan Sarıcan hazırladı.

İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Rauf Onur Ek düzenli egzersizin insan bedeni ve beyninde yarattığı etkileri araştıran bir akademisyen. Aynı zamanda sporcu. “Bizim toplumumuzda spor için olumlu konuşanların bakış açısı şudur: “Boş zamanları değerlendirme faaliyetidir, zayıflama aracıdır, sağlıklı bir yaşam için yapılması zorunludur”, diyor ve ekliyor: Doğru ama yetersiz bir bakış açısı. Onur Ek’in yazıda sıraladığı öneriler son derece önemli.

Demans riskimiz

Kişilik tipimiz demans riskini mi hesaplıyor? Psikolojik karakter özelliklerinin yaşlılıkta beyin sağlığını etkileyebileceği ortaya çıktı. Araştırma gündeminde. Nilgün Özbaşaran Dede hazırladı. Gündemde başka haberler de var tabii: Mikroplastik belası… Beyne de zarar veriyor. Depremleri tetikleyen sessiz süreç tespit edildi.

Depremler derken biliyorsunuz 6 Şubat Kahramanmaraş depreminin 2 yılını geride bıraktık. Ve acıyla hep yaşadığımız gibi her deprem büyük can büyük mal kaybı. Hepimiz depremden korkuyor, kendimizi güvende hissetmiyoruz, acaba evimiz, işyerimiz, çocuğumuzun okulu depremde yıkılır mı, can tehlikemiz var mı endişesi içindeyiz. Prof. Dr. Derin Orhon önemli bir yazı kaleme aldı ve yöneticilere hem sorular yönetti ve hem de yanıtlarını verdi. Başlık çarpıcı: Beklenen depreme ne ölçüde hazır değiliz?

Bilim… Bizde 2 kez kulluk… Yine Doğan Kuban’dan eskimeyen bir yazı. Kuban “Bilimin yaratıcısı olan Avrupa bile lidere ve partiye kul olan bilim adamları nedeniyle Nazi Almanya’sında, Komünist Rusya’da çok sıkıntı çekti. Türkiye’nin gelecek kapısı önce bilim ve özgür bilim adamıdır. Bu kuşkusuz başka kapıların kapatılması anlamına gelmez. Fakat yakın gelecekte dünyayı bekleyen sıkıntılar ancak bilime gösterilen saygı ve verilen olanaklarla aşılabilir…’ diye yazmış.

Aşırı yememizin bir nedeni daha?

Yeni bir araştırma, beynin hipokampus bölgesindeki şeker ve yağla ilintili anıları depolayan sinir hücrelerinin yeme alışkanlıklarını ve metabolik sağlığı etkilediğini ortaya koyuyor. Rita Urgan derledi. Bilim ve Beslenme’de.

Biliyorsunuzdur mucize ilaç olarak dünya gündemine giren Ozempic’i. Bu ve benzeri ilaçlar, tip 2 diyabet tedavisi için geliştirilmiş olsa da, kilo verme üzerindeki güçlü etkisi nedeniyle son yıllarda büyük ilgi görmeye başladı. Ozempic ve Wegovy benzeri ilaçların yarar ve risklerini ortaya çıkartmak amacıyla son yapılan geniş kapsamlı bir çalışma, tip 2 diyabet ve obezite hastaları söz konusu olduğunda ilacın yararlarının olası risklerine ağır bastığını ortaya koyuyor. Reyhan Oksay’ın yazısı.

Bir ölüm makinesi hikayesi

Müfit Aksoy önemli bir konuya el atıyor: Üstün nitelikler taşıyan bir “savaş ve ölüm makinesinin – F-35” üretilmesiyle sonuçlanan ve onlarca yıla uzanan üst düzey uluslararası siyaset, yapılanma ve yönetim gerektiren bir süreci anlatan, “F-35 The Inside Story of the Lightning II (T. Burbage, B. Clark, A Pitman, 2023)” başlıklı kitaptan yola çıkıyor.

Kitap, sürecin karmaşık öyküsünü Ar-Ge, mühendislik, üretim ve yönetim, politika ve ticari boyutlarıyla anlatmasının yanı sıra, başlangıçta bu projede yer alıp sonrasında çıkartılan Türkiye ile de ilgili önemli bilgiler içeriyor.

DeepSeek depremi

ChatGPT 100 milyon, DeepSeek r1 ise 6 milyon dolara mal oldu: Daha ucuz ve daha hızlı bir chatbot. DeepSeek, cevabı kelime kelime tahmin etmek yerine, aynı anda birden fazla kelime üreterek süreci hem kolaylaştırıyor hem daha efektif hale getiriyor. Aynı zamanda daha az enerji talebiyle daha az çevresel etki yaratıyor. Neden önemli? Tanol Türkoğlu da aynı konuyu farklı açıdan ele alıyor: Çin menşeli DeepSeek yapay zekanın yükselen yeni yıldızı mı olacak? diyerek

Kediler niye miyavlar? Kediler, sadece bize bir şey diyeceklerse miyavlar. Yani miyavlama, kedilerin insanlarla anlaşmak için kullandığı bir dil. Sabah sabah kedimiz mutfağa gelir, yüzümüze bakar ve kocaman bir “miyaaav” çeker. Biz de ne demek istediğini hemen anlarız: “Mama istiyorum!” Meraklı Çocuk’ta Mercan Bursalı hazırladı.

Olağanüstü bir doğa harikası olarak Arizona’daki büyük kanyon Bilgi Küpü’nde.

Şempanzelerde işeme bulaşıcı: Araştırma ilk kez hayvanlarda idrara çıkma davranışının bulaşıcı olduğunu ortaya koyuyor.

Sağlık ciltte başlar dizimiz sürüyor. Grafik Bilgi’de dünyada organize suçları bulacaksınız. Tabii Türkiye’nin yerini de…

Youtube kanalımızda bilim söyleşileri

Youtube kanalımızda bilim sohbetlerinde yeni söyleşilerimiz var. Yapay zekaya danışmadan sokağa çıkmayacak bir kuşak geliyor. Bakın çocuklarımızı ve gençleri yarından itibaren neler bekliyor. Beta kuşağı. Tanıl Türkoğlu ile konuştuk.

Ayrıca Cem Say ile Kuantum devriminin yüzüncü yılı ve bu devrimin altın adamları üzerine bir söyleşi de hazırlanıyor.

Daha önce de T- Car ilaç ve yönteminin özellikle otoimmün hastalıkların tedavisinde bir mucize gibi Lupus ve benzeri hastalıkları başarıyla tedavi etmeye başlaması üzerine, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden tanınmış romatolog Prof. Dr. Haner Direskeneli ile yaptığımız söyleşiyi izlemedinizse çok şey kaçırıyorsunuz...

Sadece dijitalde yer alan 8 sayfamız, QR kodunda sizlerle. Cep telefonu kamerasıyla kodu çözün ve sayfalara ulaşın.


Gelecek haftaya kadar, hepinize keyifli okumalar. Ülkemizin tek haftalık popüler bilim dergisini kanalını ve portalını el birliğiyle yaşatacağız…

Gelecek haftaya kadar sevgiyle kalın.

Özlem Yüzak

30 dakika egzersiz yapmak hafızayı güçlendiriyor: Etkisi 24 saat sürüyor yazısı ilk önce Herkese Bilim Teknoloji üzerinde ortaya çıktı.