İsrail’de ateşkes krizi

Hamas’ın askerî kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları başta olmak üzere Filistinli direniş gruplarının geçen yıl 7 Ekim sabahı Aksa Tufanı Operasyonu adıyla gerçekleştirdiği eylemi bahane eden İsrail’in Gazze Şeridi’ne açtığı savaşı sona erdirecek ateşkes ve esir takası anlaşması nihayet ilan edildi. İsrail ve Hamas arasında anlaşma sağlandığını ilk önce Donald Trump duyurdu. Rehinelerin yakında serbest bırakılacağını açıklayan Trump, “efsane” olarak nitelediği ateşkes anlaşmasının kasım ayında kazandıkları “tarihî zafer” ile mümkün olduğunu söyledi. İlginçtir ki Gazze Şeridi’ndeki soykırıma son vermesi için Netanyahu’ya baskı yapan Demokratlar ve Biden değil, Trump oldu. Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman es-Sâni, önceki akşam düzenlediği basın toplantısında 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek ve aşamalı olarak uygulanacak anlaşmanın ayrıntıları hakkında bilgi verdi. Ateşkes anlaşması bir yılı aşkın süredir yoğun bombardıman altında yaşam savaşı veren Gazzeliler tarafından coşkuyla karşılandı. İsrail’de ise büyük bir siyasi krize ve koalisyonun dağılmasına yol açmak üzere. Anlaşmayı “büyük bir hezimet”, “teslimiyet” ve “Hamas’ın zaferi” olarak niteleyen fanatikler Netanyahu’ya başkaldırdı. İsrail Başbakanı, anlaşmanın “tam anlamıyla felaket” olduğunu söyleyen Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’i ikna edemiyor. Ben-Gvir ve Smotrich, birlikte hareket etmeleri hâlinde hükûmeti düşürebilirler. Koalisyon dağılırsa büyük ihtimalle Netanyahu’nun da siyasi hayatı sona erecek. Smotrich, ateşkes anlaşmasına onay vermek için “ilk aşamadan sonra savaşın yeniden başlamasını” şart koşuyor ve Netanyahu’nun bu konuda söz vermesini istiyor. Hamas’ın böyle bir anlaşmayı kabul etmesi elbette mümkün değil. Ayrıca ABD ile birlikte Mısır ve Katar’ın garantör olduğu ateşkes anlaşmasında da savaşın tamamen sona ereceği ve işgal güçlerinin Gazze Şeridi’nden çekileceği belirtiliyor. Netanyahu, koalisyon ortaklarının tehditleri üzerine son anda Hamas’ı anlaşmaya uymamakla suçlayarak geri adım atmaya çalıştı. Fakat Hamas bu iddiayı anında yalanladı ve anlaşmaya bağlı olduğunu ifade etti. Washington’dan da birbiri ardına anlaşmanın yarın yürürlüğe gireceğine dair açıklamalar geldi. Önce ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, ateşkes anlaşmasında son dakika sorunları yaşandığını ancak anlaşmanın 19 Ocak’ta yürürlüğe gireceğinden emin olduklarını söyledi. Ardından da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, anlaşmanın yarın uygulanacağını bildirdi. Ben-Gvir, ateşkes anlaşmasının onaylanması hâlinde istifa edeceğini duyurdu. Ancak Netanyahu bu noktada Ben-Gvir’in şantajına boyun eğip İsrail muhalefetinin de desteklediği anlaşmadan vazgeçemez. Trump anlaşmanın sağlandığını açıkladıktan sonra geri adım atma şansı yok. Büyük bir aksilik olmazsa ateşkes anlaşması yarın uygulanmaya başlayacak. Fakat sonrasıyla ilgili hâlâ soru işaretleri var. İsrail Başbakanı sadece baskıyla mı ikna edildi yoksa perde gerisinde bazı sözler mi verildi? Cevabı henüz bilmiyoruz. Her hâlükârda ateşkes önemli bir gelişme ve şu an bu tür sorularla uğraşmak yerine Gazze Şeridi’nin yaralarını sarmak için harekete geçmemiz gerekiyor.