- Katılım
- Ocak 16, 2025
- Mesajlar
- 287,479
- Tepkime puanı
- 0
Hayat kurtaran tıbbi müdahalelerin yalnızca insanlara özgü olduğu düşünülüyordu. Ancak bilim dünyasını sarsan yeni bir araştırma, bu inancın sınırlarını zorluyor. Almanya’daki Würzburg Üniversitesi ve İsviçre’deki Lozan Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı gözlemler, Florida marangoz karıncalarının (Camponotus floridanus) ciddi şekilde yaralanmış yuva arkadaşlarına sistematik ve bilinçli müdahalelerde bulunduğunu ortaya koydu. Karıncalar, bazen sadece yarayı temizliyor, bazen de tam anlamıyla bir uzvu özellikle bacağı keserek kurtarıyorlar.
lorida marangoz karıncalarında (C. maculatus) yara bakımı ve ampütasyon. Kredi: Danny Buffat
Araştırmanın başyazarı Dr. Erik Frank, karıncaların birbirlerinin yaralarına yaklaşımını “hayret verici bir cerrahi sistem” olarak tanımlıyor. Florida marangoz karıncalarında, özellikle bacaklardaki yaralanmalara karşı alınan önlem, yaranın yerine ve ciddiyetine göre değişiyor.
Örneğin; femur (üst bacak) bölgesindeki yaralanmalarda karıncalar önce yarayı temizliyor, ardından tüm bacağı ağız parçalarıyla kesip çıkarıyor. Ancak daha alt kısımdaki, tibia (baldır) bölgesi yaralanmalarında yalnızca temizlik yeterli görülüyor.
Frank, “Femur yaralanmalarında bacağın kesilmesi, karıncanın hayatta kalma ihtimalini %90-95’e çıkarıyor. Tibia yaralanmalarında ise sadece temizlik yapılmasına rağmen hayatta kalma oranı %75 civarında,” diyerek bu davranışların bilinçli bir değerlendirme sonucunda yapıldığını vurguluyor.
Florida marangoz karıncaları, diğer bazı türlerin sahip olduğu antibakteriyel salgı bezlerine sahip değil. Örneğin; başka bir tür olan Megaponera analis karıncaları, yaraları tedavi ederken mikrop öldürücü bir salgı kullanıyor. Ancak Florida marangoz karıncaları, yalnızca mekanik yöntemlerle müdahale ediyor: Ağız parçalarıyla temizleme ve gerekirse cerrahi amputasyon.
Bu davranış, karıncaların yarayı değerlendirebildiğini ve enfeksiyon riskine göre karar alabildiğini gösteriyor. Üstelik bu müdahaleler herhangi bir eğitim sonucu gelişmiyor — tamamen doğuştan gelen, içgüdüsel davranışlar.
Camponotus floridanus türü, sadece biyolojik yapısı veya görünümüyle değil, gelişmiş sosyal yapısıyla da dikkat çekiyor. Bu karıncalar, görev dağılımı, iletişim ve koordinasyon açısından oldukça sofistike bir topluluk oluşturuyor. Feromon adı verilen kimyasal sinyallerle haberleşiyor, yuva savunmasından yavru bakımına kadar her konuda iş birliği içinde çalışıyorlar.
Bu türdeki bireyler, yaşlarına göre görev değiştiriyor. Yaralı bireylerin bakımını yapan karıncalar da muhtemelen belirli bir yaşa geldiklerinde bu görevi üstleniyorlar. Dahası, tedavi edilen karıncalar, müdahaleye gönüllü şekilde kendilerini sunuyor. Yaralı karınca, bacağını diğerine uzatıyor ve amputasyon başlıyor. Ardından, yeniden temizlik yapılıyor. Bu durum, sadece iş birliği değil, aynı zamanda kolektif bilinç benzeri bir davranışın da varlığını düşündürüyor.
Çalışmanın dikkat çekici bir başka yönü de, karıncaların ağrı hissedip hissetmediğiyle ilgili soruları gündeme getirmesi. Yaralı birey, ameliyat boyunca bilinçli ve tepkisiz kalıyor; bu da sinir sistemlerinin işleyişine dair yeni araştırmaların kapısını aralıyor.
Araştırmacılar şimdi bu davranışların Florida marangoz karıncalarına özgü olup olmadığını merak ediyor. Diğer Camponotus türlerinde de benzer amputasyon stratejilerinin bulunup bulunmadığı araştırılıyor.
Dr. Frank şöyle diyor: “Bir karıncanın, bacağını gönüllü şekilde bir başka karıncaya uzatması ve ardından ikinci bir karıncanın yaranın bakımını tamamlaması… Bu seviyede içgüdüsel iş birliği beni gerçekten etkiledi.”
Bu araştırma, karıncaların sosyal zekâsının ve organizasyon becerilerinin düşündüğümüzden çok daha karmaşık olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. İnsan topluluklarında bile zaman zaman aksayan tıbbi iş birliği, bu minik canlıların dünyasında içgüdüsel olarak işliyor. Florida marangoz karıncaları, hayatta kalma şansını artırmak için cerrahi müdahaleye başvuran ikinci canlı türü oldu: İlki bizleriz.
Araştırmanın tamamı Current Biology dergisinde yayımlanmıştır.
Karıncaların Şaşırtıcı Tıbbi Müdahalesi: Cerrah Gibi Ameliyat Ediyorlar yazısı ilk önce Beyinsizler üzerinde ortaya çıktı.
lorida marangoz karıncalarında (C. maculatus) yara bakımı ve ampütasyon. Kredi: Danny Buffat
Karınca Toplumlarında “Ameliyat” Gerçeği
Araştırmanın başyazarı Dr. Erik Frank, karıncaların birbirlerinin yaralarına yaklaşımını “hayret verici bir cerrahi sistem” olarak tanımlıyor. Florida marangoz karıncalarında, özellikle bacaklardaki yaralanmalara karşı alınan önlem, yaranın yerine ve ciddiyetine göre değişiyor.
Örneğin; femur (üst bacak) bölgesindeki yaralanmalarda karıncalar önce yarayı temizliyor, ardından tüm bacağı ağız parçalarıyla kesip çıkarıyor. Ancak daha alt kısımdaki, tibia (baldır) bölgesi yaralanmalarında yalnızca temizlik yeterli görülüyor.
Frank, “Femur yaralanmalarında bacağın kesilmesi, karıncanın hayatta kalma ihtimalini %90-95’e çıkarıyor. Tibia yaralanmalarında ise sadece temizlik yapılmasına rağmen hayatta kalma oranı %75 civarında,” diyerek bu davranışların bilinçli bir değerlendirme sonucunda yapıldığını vurguluyor.
Cerrahlar Gibi Karar Veriyorlar
Florida marangoz karıncaları, diğer bazı türlerin sahip olduğu antibakteriyel salgı bezlerine sahip değil. Örneğin; başka bir tür olan Megaponera analis karıncaları, yaraları tedavi ederken mikrop öldürücü bir salgı kullanıyor. Ancak Florida marangoz karıncaları, yalnızca mekanik yöntemlerle müdahale ediyor: Ağız parçalarıyla temizleme ve gerekirse cerrahi amputasyon.
Bu davranış, karıncaların yarayı değerlendirebildiğini ve enfeksiyon riskine göre karar alabildiğini gösteriyor. Üstelik bu müdahaleler herhangi bir eğitim sonucu gelişmiyor — tamamen doğuştan gelen, içgüdüsel davranışlar.
Karıncalarda Sosyal Organizasyonun Zirvesi
Camponotus floridanus türü, sadece biyolojik yapısı veya görünümüyle değil, gelişmiş sosyal yapısıyla da dikkat çekiyor. Bu karıncalar, görev dağılımı, iletişim ve koordinasyon açısından oldukça sofistike bir topluluk oluşturuyor. Feromon adı verilen kimyasal sinyallerle haberleşiyor, yuva savunmasından yavru bakımına kadar her konuda iş birliği içinde çalışıyorlar.
Bu türdeki bireyler, yaşlarına göre görev değiştiriyor. Yaralı bireylerin bakımını yapan karıncalar da muhtemelen belirli bir yaşa geldiklerinde bu görevi üstleniyorlar. Dahası, tedavi edilen karıncalar, müdahaleye gönüllü şekilde kendilerini sunuyor. Yaralı karınca, bacağını diğerine uzatıyor ve amputasyon başlıyor. Ardından, yeniden temizlik yapılıyor. Bu durum, sadece iş birliği değil, aynı zamanda kolektif bilinç benzeri bir davranışın da varlığını düşündürüyor.
Çalışmanın dikkat çekici bir başka yönü de, karıncaların ağrı hissedip hissetmediğiyle ilgili soruları gündeme getirmesi. Yaralı birey, ameliyat boyunca bilinçli ve tepkisiz kalıyor; bu da sinir sistemlerinin işleyişine dair yeni araştırmaların kapısını aralıyor.
Araştırmacılar şimdi bu davranışların Florida marangoz karıncalarına özgü olup olmadığını merak ediyor. Diğer Camponotus türlerinde de benzer amputasyon stratejilerinin bulunup bulunmadığı araştırılıyor.
Dr. Frank şöyle diyor: “Bir karıncanın, bacağını gönüllü şekilde bir başka karıncaya uzatması ve ardından ikinci bir karıncanın yaranın bakımını tamamlaması… Bu seviyede içgüdüsel iş birliği beni gerçekten etkiledi.”
Mikro Dünyada Makro Zekâ
Bu araştırma, karıncaların sosyal zekâsının ve organizasyon becerilerinin düşündüğümüzden çok daha karmaşık olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. İnsan topluluklarında bile zaman zaman aksayan tıbbi iş birliği, bu minik canlıların dünyasında içgüdüsel olarak işliyor. Florida marangoz karıncaları, hayatta kalma şansını artırmak için cerrahi müdahaleye başvuran ikinci canlı türü oldu: İlki bizleriz.
Araştırmanın tamamı Current Biology dergisinde yayımlanmıştır.
Karıncaların Şaşırtıcı Tıbbi Müdahalesi: Cerrah Gibi Ameliyat Ediyorlar yazısı ilk önce Beyinsizler üzerinde ortaya çıktı.