- Katılım
- Ocak 16, 2025
- Mesajlar
- 200,691
- Tepkime puanı
- 0
İzmir'in Gaziemir ilçesindeki eski kurşun fabrikası atıkları, yıllar içerisinde kentin en önemli çevre sorunlarından biri haline geldi.
Fabrikanın kendisi ve etrafına gömülen radyoaktif atıklar, önündeki şehirlerarası yoldan binlerce kişinin geçtiği, çevresinde on binlerce kişinin yaşadığı, büyük alışveriş merkezleri ve sitelerin bulunduğu bölgede büyük bir tehlike yaratıyor.
2010 yılına kadar faaliyette bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası sahasında çok tehlikeli kurşun atıkların yanı sıra nükleer atıklar bulunduğu ortaya çıkmıştı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından Europium 152 (EU 152) izotopu içeren nükleer çubukların ergitilmesiyle oluştuğu tespit edilen atıkların ölçümü yapılmıştı.
Bölgede yapılan radyasyon ölçümlerinde, değerler normalin yüzlerce kat üstünde çıkmıştı. Ancak yıllarca ne atıklarla ilgili ne de atıkların sorumlularıyla işlem yapıldı. Önce etrafı tel örgülerle çevrilen ardından tel örgüler de sökülen fabrikada, atıkların olduğu bölgede, geçtiğimiz aylarda koku yayılmaya, atıklar tütmeye başladı.
Odaların ve çevrecilerin tepkisine rağmen radyoaktif atıkların bertaraf edilmesi işi, konuyla ilgili yetkisi tartışmalı Ekovar A.Ş adlı şirkete verilmiş, şirket alanda "temizliğe" başlamıştı.
Fabrika ve atıkları son günlerde yeni bir çevre felaketiyle gündem oldu.
Gaziemir Emrez Mahallesi'ndeki eski kurşun fabrikası atıklarının, Torbalı Yoğurtçular Mahallesi’ndeki boş bir alana izinsiz şekilde döküldüğü ortaya çıktı.
Torbalı Belediye Başkanı Övünç Demir de açıklama yaparak izinsiz dökümü ilk olarak Torbalı Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ekiplerinin 18 Ocak 2025 tarihinde tespit ettiğini ve sorumlular hakkında tutanak tutularak cezai işlem uygulandığını duyurdu. İlgili belgeleri İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı’na ilettiklerini söyleyen Demir, "İncelemeler sonucunda bizlerin de tahmin ettiği gibi İzmir’in çeşitli yerlerinden 220 kamyon hafriyatın Yoğurtçular Mahallemizdeki boş alana döküldüğü tespit edilmiş ve bunun 3 kamyonunun da Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasından geldiği belirlenmiştir" dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin de işlem başlatarak konuyu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na taşıdığını ifade eden Demir, "Bakanlığın söz konusu hafriyatı bertaraf ettiği bilgisi tarafımıza ulaşmıştır" diye konuştu.
Torbalı Yoğurtçular Mahallesi'nde nükleer atık dökülen alan. Fotoğraf: Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Egedesonsöz'den Metehan Ud'un haberine göre, atıklı toprağın taşındığı parsel sahibi arazisini düzleştirmek amacıyla inşaat şirketinden toprak talep etti. Şirket de Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasından çıkan toprağı getirip arazi üzerine döktü.
Olay, bölge halkının şikayeti üzerine ortaya çıktı. Parsel sahibine ceza kesildiği öğrenilirken toprak dökülen alanın etrafında düne kadar güvenlik önlemleri alınmamış durumdaydı.
Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan EGEÇEP sözcüsü Avukat Arif Ali Cangı "Atıkların nereden getirildiği, kimler tarafından getirildiği bilinmediği gibi geçtiğimiz Temmuz ayından beri Ekovar adlı şirketin yaptığı çalışmalar da denetimsiz devam etmekteydi. Şimdi yapılması gereken Gaziemir’deki çalışmaların derhal durdurulması. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Torbalı Belediyesi ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü gerekli yaptırımları uygulamalı ve Cumhuriyet Savcılığı da 'çevreyi kirletme' suçundan gerek Ekovar şirketi gerek de dökümü yapan şirket hakkında soruşturma başlatmalı" ifadelerini kulandı.
Torbalı Yoğurtçular Mahallesi'ndeki söz konusu alan etrafında düne kadar güvenlik önlemi alınmamıştı. Fotoğraf: Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü ekiplerinin 7 Mart'ta bölgede yaptığı incelemede, "söz konusu araçların 5 Mart'ta işletmeden çıktığı, radyasyon kontrollerinin yapıldığı, araçtaki radyasyonun sınır değerler altında olduğu ve radyasyon yönünden herhangi bir tehlike arz etmediği" belirlendi. Ancak işletmeden lisanslı tesise gönderilmek üzere çıkış yapan atıkların taşıyıcı hafriyat firmaları tarafından Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki açık alana kaçak olarak döküldüğü tespit edildi.
DHA'nın haberine göre, bakanlık ekiplerinin 7 Mart'ta döküm noktasında yaptığı incelemede, 'Nerman Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi' ile 'İzmirim Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat Hurda İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin 2 kamyonla aynı noktaya mevzuata aykırı olarak hafriyat toprağı döktüğü belirlendi.
Çevre Kanunu'nun 20'nci maddesi uyarınca "hafriyat toprağının mevzuata aykırı olarak dökülmesi" gerekçesiyle ilgili her bir firmaya 5 milyon 609 bin 178'er TL olmak üzere toplam 11 milyon 218 bin 356 TL idari ceza uygulandı. 2 firma hakkında suç duyurusunda bulunuldu. Bölgedeki atıklar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ekiplerinin tespitinin ardından aynı gün toplatılarak "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atığı Geri Kazanım Lisansı" bulunan işletmeye gönderildi. İşletmenin ismi açıklanmadı.
Bölgedeki gelişmeleri yıllardır takip eden 9 Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Dr. Enver Yaser Küçükgül, atıklarla ilgili son durumu soL'a anlattı. 18 yıldır atık sorununun çözülemediğini hatırlatan Küçükgül, yerel ve merkezi yöneticilerin yıllar boyunca konuyla ilgili adım atmadığını belirtti:
"Bugün 11 Mart yani Fukuşima Nükleer Santrali'nin havaya uçtuğu tarih. Bunun sonucunda ne oldu milyonlarca ton nükleer atık oluştu. Taşta, toprakta değdiği her madde radyoaktif hale geldi. Bu atıkları Japonya gibi bir ülke bile çözüm bulamadı. Onlar bile atıklarını okyanusa vermeye başladı. Nükleer atık deyince Çernobil'i de unutmayalım. O felaketin Asya'ya, Avrupa'ya, Afrika'ya verdiği zarar ortada, ülkemiz de tam ortasındaydı. Ülkeyi yönetenlerin zerre kadar umurunda değildi. Olan insanların sağlığına oldu, kanser vakaları arttı.
Gaziemir'deki atıkları 18 yıldır konuşuyoruz. Bunca yıl boyunca gelip geçen bakanlar, belediye başkanları kalıcı bir çözüm bulmadı. Yetmedi, 'sahayı temizleyeceğim' diye bakanlığa bağlı TENMAK adlı kuruluşun onayıyla, nükleer teknoloji hakkında hiçbir deneyimi olmayan bir firmaya sözüm ona temizleme işi verildi. Dünyada nükleer atığın temizlenmesi gibi bir kavram yok."
Gaziemir'deki nükleer atıkların "bertarafı" konuşuluyor ancak dünyada da henüz nükleer atıkları ortadan kaldırmanın kesin bir yolu bulunabilmiş değil.
2 ay önce de 5 kamyon dolusu nükleer atığın Bilecik'teki çimento fabrikasına götürülüp yakıldığını söyleyen Küçükgül, "Sahadaki nükleer atık miktarı minimum 500 bin ton. Saha 70 bin metrekare. Şu anda 'temizleniyor' denilen alan sahanın sadece yüzde 5'i. Geri kalan alandaki atıklarla kim ilgileniyor? Hiç kimse" diye konuştu.
Söz konusu alana önümüzdeki yıllarda AVM'ler, işyerleri açılabileceğine işaret eden Küçükgül, "Yine sanayici parasına para katacak" diyerek duruma tepki gösterdi. TENMAK'ın verdiği talimata göre, sahada ölçüm yapıldığını ve ona göre atıkların ayrıldığını ifade eden Küçükgül şöyle konuştu:
"80 nanosivert/saat1 üzerindeyse tehlikeli olarak gör ve bertaraf et diyorlar ama onların bertaraf dediği çimento fabrikasında yakmak. Dünyada nükleer atığı yakan bir teknoloji yok zaten. Üstelik 80 nanosivert/saat altındakini tehlikesiz atık sayıp, toprağa gömdürüyorlar. Torbalı'ya gönderilen atıklar bu nitelikteki atıklar. Torbalı arazileri birinci derecede tarım toprağıdır. Yani aslında çivi çakılamaz. Ama son 30 yılda dünyanın pek çok sanayi kuruluşuna izin verdiler, işleyecek toprak kalmadı. Yıllardır hafriyat döküyorlar, belediye yeni mi fark etti? Sorun sadece kurşun fabrikasından gelen 3-5 kamyon atık da değil zaten."
Bölgede Ekovar şirketinin yürüttüğü "temizlik" işine de değinen Küçükgül, şirketin aslında bir yıkım şirketi olduğunu belirtti ve deprem bölgesinde çalışma yaptıklarını söyledi ve ekledi: "Binlerce, milyonlarca ton asbestli atık çıkarıyor Ekovar deprem bölgesinde. Orada bir işi almak için hangi yeterlilik sınavından geçiyorsunuz, hangi kalite belgesi lazım? Kriter belli: Yönetenlerin yanında olmak."
Fabrikanın kendisi ve etrafına gömülen radyoaktif atıklar, önündeki şehirlerarası yoldan binlerce kişinin geçtiği, çevresinde on binlerce kişinin yaşadığı, büyük alışveriş merkezleri ve sitelerin bulunduğu bölgede büyük bir tehlike yaratıyor.
Ege'nin ortasında gömülü tonlarca radyoaktif atık
2010 yılına kadar faaliyette bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası sahasında çok tehlikeli kurşun atıkların yanı sıra nükleer atıklar bulunduğu ortaya çıkmıştı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından Europium 152 (EU 152) izotopu içeren nükleer çubukların ergitilmesiyle oluştuğu tespit edilen atıkların ölçümü yapılmıştı.
Bölgede yapılan radyasyon ölçümlerinde, değerler normalin yüzlerce kat üstünde çıkmıştı. Ancak yıllarca ne atıklarla ilgili ne de atıkların sorumlularıyla işlem yapıldı. Önce etrafı tel örgülerle çevrilen ardından tel örgüler de sökülen fabrikada, atıkların olduğu bölgede, geçtiğimiz aylarda koku yayılmaya, atıklar tütmeye başladı.
Torbalı'da başka bir mahalleye gömmüşler
Odaların ve çevrecilerin tepkisine rağmen radyoaktif atıkların bertaraf edilmesi işi, konuyla ilgili yetkisi tartışmalı Ekovar A.Ş adlı şirkete verilmiş, şirket alanda "temizliğe" başlamıştı.
Fabrika ve atıkları son günlerde yeni bir çevre felaketiyle gündem oldu.
Gaziemir Emrez Mahallesi'ndeki eski kurşun fabrikası atıklarının, Torbalı Yoğurtçular Mahallesi’ndeki boş bir alana izinsiz şekilde döküldüğü ortaya çıktı.
Torbalı Belediye Başkanı Övünç Demir de açıklama yaparak izinsiz dökümü ilk olarak Torbalı Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ekiplerinin 18 Ocak 2025 tarihinde tespit ettiğini ve sorumlular hakkında tutanak tutularak cezai işlem uygulandığını duyurdu. İlgili belgeleri İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı’na ilettiklerini söyleyen Demir, "İncelemeler sonucunda bizlerin de tahmin ettiği gibi İzmir’in çeşitli yerlerinden 220 kamyon hafriyatın Yoğurtçular Mahallemizdeki boş alana döküldüğü tespit edilmiş ve bunun 3 kamyonunun da Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasından geldiği belirlenmiştir" dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin de işlem başlatarak konuyu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na taşıdığını ifade eden Demir, "Bakanlığın söz konusu hafriyatı bertaraf ettiği bilgisi tarafımıza ulaşmıştır" diye konuştu.
Torbalı Yoğurtçular Mahallesi'nde nükleer atık dökülen alan. Fotoğraf: Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Toprak diye nükleer atık satmışlar
Egedesonsöz'den Metehan Ud'un haberine göre, atıklı toprağın taşındığı parsel sahibi arazisini düzleştirmek amacıyla inşaat şirketinden toprak talep etti. Şirket de Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasından çıkan toprağı getirip arazi üzerine döktü.
Olay, bölge halkının şikayeti üzerine ortaya çıktı. Parsel sahibine ceza kesildiği öğrenilirken toprak dökülen alanın etrafında düne kadar güvenlik önlemleri alınmamış durumdaydı.
Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan EGEÇEP sözcüsü Avukat Arif Ali Cangı "Atıkların nereden getirildiği, kimler tarafından getirildiği bilinmediği gibi geçtiğimiz Temmuz ayından beri Ekovar adlı şirketin yaptığı çalışmalar da denetimsiz devam etmekteydi. Şimdi yapılması gereken Gaziemir’deki çalışmaların derhal durdurulması. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Torbalı Belediyesi ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü gerekli yaptırımları uygulamalı ve Cumhuriyet Savcılığı da 'çevreyi kirletme' suçundan gerek Ekovar şirketi gerek de dökümü yapan şirket hakkında soruşturma başlatmalı" ifadelerini kulandı.
Torbalı Yoğurtçular Mahallesi'ndeki söz konusu alan etrafında düne kadar güvenlik önlemi alınmamıştı. Fotoğraf: Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Atıkları döken 2 şirkete ceza kesildi: Temizliği yapan şirket ne olacak?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü ekiplerinin 7 Mart'ta bölgede yaptığı incelemede, "söz konusu araçların 5 Mart'ta işletmeden çıktığı, radyasyon kontrollerinin yapıldığı, araçtaki radyasyonun sınır değerler altında olduğu ve radyasyon yönünden herhangi bir tehlike arz etmediği" belirlendi. Ancak işletmeden lisanslı tesise gönderilmek üzere çıkış yapan atıkların taşıyıcı hafriyat firmaları tarafından Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki açık alana kaçak olarak döküldüğü tespit edildi.
DHA'nın haberine göre, bakanlık ekiplerinin 7 Mart'ta döküm noktasında yaptığı incelemede, 'Nerman Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi' ile 'İzmirim Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat Hurda İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin 2 kamyonla aynı noktaya mevzuata aykırı olarak hafriyat toprağı döktüğü belirlendi.
Çevre Kanunu'nun 20'nci maddesi uyarınca "hafriyat toprağının mevzuata aykırı olarak dökülmesi" gerekçesiyle ilgili her bir firmaya 5 milyon 609 bin 178'er TL olmak üzere toplam 11 milyon 218 bin 356 TL idari ceza uygulandı. 2 firma hakkında suç duyurusunda bulunuldu. Bölgedeki atıklar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ekiplerinin tespitinin ardından aynı gün toplatılarak "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atığı Geri Kazanım Lisansı" bulunan işletmeye gönderildi. İşletmenin ismi açıklanmadı.
Gaziemir'deki atık sorunu: '18 yıldır çözülemiyor'
Bölgedeki gelişmeleri yıllardır takip eden 9 Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Dr. Enver Yaser Küçükgül, atıklarla ilgili son durumu soL'a anlattı. 18 yıldır atık sorununun çözülemediğini hatırlatan Küçükgül, yerel ve merkezi yöneticilerin yıllar boyunca konuyla ilgili adım atmadığını belirtti:
"Bugün 11 Mart yani Fukuşima Nükleer Santrali'nin havaya uçtuğu tarih. Bunun sonucunda ne oldu milyonlarca ton nükleer atık oluştu. Taşta, toprakta değdiği her madde radyoaktif hale geldi. Bu atıkları Japonya gibi bir ülke bile çözüm bulamadı. Onlar bile atıklarını okyanusa vermeye başladı. Nükleer atık deyince Çernobil'i de unutmayalım. O felaketin Asya'ya, Avrupa'ya, Afrika'ya verdiği zarar ortada, ülkemiz de tam ortasındaydı. Ülkeyi yönetenlerin zerre kadar umurunda değildi. Olan insanların sağlığına oldu, kanser vakaları arttı.
'Nükleer teknoloji hakkında hiçbir deneyimi olmayan firmaya temizleme işi verildi'
Gaziemir'deki atıkları 18 yıldır konuşuyoruz. Bunca yıl boyunca gelip geçen bakanlar, belediye başkanları kalıcı bir çözüm bulmadı. Yetmedi, 'sahayı temizleyeceğim' diye bakanlığa bağlı TENMAK adlı kuruluşun onayıyla, nükleer teknoloji hakkında hiçbir deneyimi olmayan bir firmaya sözüm ona temizleme işi verildi. Dünyada nükleer atığın temizlenmesi gibi bir kavram yok."
Gaziemir'deki nükleer atıkların "bertarafı" konuşuluyor ancak dünyada da henüz nükleer atıkları ortadan kaldırmanın kesin bir yolu bulunabilmiş değil.
'500 bin ton tehlikeli atık var, yüzde 5'i ile ilgileniyorlar'
2 ay önce de 5 kamyon dolusu nükleer atığın Bilecik'teki çimento fabrikasına götürülüp yakıldığını söyleyen Küçükgül, "Sahadaki nükleer atık miktarı minimum 500 bin ton. Saha 70 bin metrekare. Şu anda 'temizleniyor' denilen alan sahanın sadece yüzde 5'i. Geri kalan alandaki atıklarla kim ilgileniyor? Hiç kimse" diye konuştu.
Söz konusu alana önümüzdeki yıllarda AVM'ler, işyerleri açılabileceğine işaret eden Küçükgül, "Yine sanayici parasına para katacak" diyerek duruma tepki gösterdi. TENMAK'ın verdiği talimata göre, sahada ölçüm yapıldığını ve ona göre atıkların ayrıldığını ifade eden Küçükgül şöyle konuştu:
"80 nanosivert/saat1 üzerindeyse tehlikeli olarak gör ve bertaraf et diyorlar ama onların bertaraf dediği çimento fabrikasında yakmak. Dünyada nükleer atığı yakan bir teknoloji yok zaten. Üstelik 80 nanosivert/saat altındakini tehlikesiz atık sayıp, toprağa gömdürüyorlar. Torbalı'ya gönderilen atıklar bu nitelikteki atıklar. Torbalı arazileri birinci derecede tarım toprağıdır. Yani aslında çivi çakılamaz. Ama son 30 yılda dünyanın pek çok sanayi kuruluşuna izin verdiler, işleyecek toprak kalmadı. Yıllardır hafriyat döküyorlar, belediye yeni mi fark etti? Sorun sadece kurşun fabrikasından gelen 3-5 kamyon atık da değil zaten."
'Deprem bölgesinde hafriyat çıkaran şirkete nükleer atık temizletiyorlar'
Bölgede Ekovar şirketinin yürüttüğü "temizlik" işine de değinen Küçükgül, şirketin aslında bir yıkım şirketi olduğunu belirtti ve deprem bölgesinde çalışma yaptıklarını söyledi ve ekledi: "Binlerce, milyonlarca ton asbestli atık çıkarıyor Ekovar deprem bölgesinde. Orada bir işi almak için hangi yeterlilik sınavından geçiyorsunuz, hangi kalite belgesi lazım? Kriter belli: Yönetenlerin yanında olmak."
- 1
İnsan vücudunu etkileyen radyasyon dozunun birimi.