Mısır’ın Hamas’a teklifi

Gazze Şeridi’ndeki savaşı sona erdirmek amacıyla İsrail ve Hamas arasında imzalanan üç aşamalı ateşkes anlaşmasının 42 günlük ilk aşaması önceki gün tamamlandı. Bu süre içerisinde gerçekleştirilen esir takası turlarında Hamas 25’i canlı ve 8’i ölü 33 İsrailliyi Kızılhaç aracılığıyla teslim etti. İsrail ise buna karşılık, aralarında müebbet ve yüksek hapis cezası mahkûmlarının da olduğu yaklaşık 1700 Filistinliyi serbest bıraktı. Ancak Netanyahu hükûmeti, insani protokol kapsamında verdiği sözleri yerine getirmeyerek anlaşmayı ihlal etti. Anlaşmaya göre ikinci aşama için İsrail ve Hamas’ın yeniden müzakere yapması gerekiyor. Ancak o müzakereler İsrail’in tavrı sebebiyle henüz başlamış değil. İsrail birinci aşamanın uzatılmasını ve karşılıklı olarak daha çok esirin serbest bırakılmasını isterken Hamas bu öneriyi reddediyor. Çünkü Gazze Şeridi’ne insani yardım girişini durduran Netanyahu’nun amacı, İsrailli eserleri bir an önce geri alıp savaşa yeniden başlamak. Ateşkes müzakerelerine arabuluculuk yapan Mısır ve Katar ise hem savaşın yeniden başlamasını hem de Filistinlilerin Gazze Şeridi’nden tehcirini önlemeye çalışıyor. Amerikan Wall Street Journal gazetesinin Mısırlı yetkililere dayandırdığı haberine göre, Kahire ara formül olarak Hamas’tan ve Gazze Şeridi’ndeki direniş gruplarından ellerindeki füzeleri teslim etmelerini istedi ve füzelerin bağımsız Filistin devleti kurulana kadar Mısır’ın ve Avrupa’nın gözetimi altında bir depoda tutulacağını söyledi. Haberde ayrıca Hamas liderlerinden Halil el-Hayye’nin, Mısır İstihbaratı Başkanı Hasan Reşad’la yaptığı görüşmede bu talebi kesin bir dille reddettiği belirtildi. Wall Street Journal’ın da yazdığı gibi, Hamas yönetimi devam ettiği sürece İsrail savaşı sona erdirmek, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de yeniden imarın finansmanına katkıda bulunmak istemiyor. Suudi Arabistan ve Katar ise Mısır’ın, Hamas’ı silahsızlandırıp siyasi olarak Gazze Şeridi’nde varlığını sürdürmesini hedefleyen planını destekliyor. Beyaz Saray’da Ürdün Kralı Abdullah’a ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenskiy’ye yapılan muameleden sonra Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi’nin Washington’a gidip ABD Başkanı Donald Trump’a Gazze Şeridi konusunda karşı görüş bildirmesi artık neredeyse imkânsız. Arap ülkeleri liderleri yarın Kahire’de bir araya gelecekler. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de katılacağı olağanüstü zirvede Mısır’ın planı ele alınacak. Mısırlı gazeteci Imadüddin Edib, plana göre Hamas yönetimde olduğu sürece yeniden imarın gerçekleşmeyeceğini öne sürdü. Tehcir olmadan yeniden imarın gerçekleşmesinin kimin yeniden imarı finanse edeceğine bağlı olduğunu söyleyen Edib, “Hamas yönetimi bırakmayı reddederse yeniden imar parasını İran Dini Lideri’nden alsın.” dedi. Suudi Arabistan ve BAE’ye yakın Mısırlı gazetecinin de söylediği gibi, geçenlerde Riyad’da bir araya gelen Arap ülkeleri hem savaşın yeniden başlamaması hem de Gazze Şeridi’nin yeniden imarı ve ileride herhangi bir savaş daha yaşanmaması için Hamas’ın yönetimi bırakması gerektiği görüşündeler. Aslında yeniden imar için gerekli paranın Gazze Şeridi’ni yakıp yıkan İsrail’den alınması gerekiyor ancak mevcut dünya düzeninde bu mümkün değil.