- Katılım
- Ocak 16, 2025
- Mesajlar
- 290,622
- Tepkime puanı
- 0
Bazı insanlar olayları gözleriyle görür, bazıları sezgileriyle hisseder. Joy Milne ise burnuyla hayat kurtarıyor. Onun sıra dışı hikâyesi, tıbbın sınırlarını zorlayan, bilim dünyasını şaşkınlığa uğratan bir gerçekliğe dayanıyor: İnsan burnuyla Parkinson hastalığını teşhis etmek! Hazırsanız, sadece sevdiği adamın kokusundaki değişikliği fark ederek bir hastalığı yıllar öncesinden sezebilen bu olağanüstü kadının hikâyesine yakından bakalım.
İsmini daha önce duymadıysanız, şimdiden aklınıza kazıyın. Çünkü onun hikâyesi, “İnsan burnuyla hastalık teşhis eder mi?” sorusunun cevabını bambaşka bir boyuta taşıyor.
Eşi Les, her zaman o tanıdık ve hoş “erkek misk” kokusunu taşırmış. Hani bazı parfümler değil ama insanın kendi ten kokusu vardır ya, işte ondan. Ama bir gün, o alışıldık koku değişmiş. Joy’un deyimiyle eşi; rahatsız edici, ekşi mayayı andıran, küf gibi bir şey kokuyormuş.
Joy önce bunun geçici bir şey olduğunu düşündü. Ama o koku gitmedi. Ne kadar yıkanırsa yıkansın, ne kadar sabun kullanırsa kullansın, koku hep oradaydı.
Ve işin garibi bu yeni kokuyla birlikte, Les’in davranışları da değişmeye başladı. Daha gergin, daha huysuz, daha alıngan biri olmuştu. Eskisi gibi sabırlı değildi. Joy, her geçen gün kocasındaki bu değişimi izledi ve bir şeylerin çok ama çok yanlış olduğunu hissetti.
Ve sonuç olara eşi Parkinson hastalığına yakalanmıştı. Zamanla Joy ve Les, bir Parkinson destek grubuna katıldılar. Ve işte o anda bomba patladı. Çünkü Joy orada, diğer Parkinson hastalarında da aynı küflü, yağlı kokuyu almaya başladı!
Bunu ilk fark ettiğinde “Yok canım, kesin kafamdan uyduruyorum,” diye düşündü. Ama koku, nereye gitse burnunun ucundaydı. Üstelik herkesin parfümü ya da kıyafeti farklı olsa da, o belirgin “Parkinson kokusu” hep aynıydı. Bazı hastalarda bu koku çok yoğunken, bazılarında daha hafifti ama her seferinde oradaydı.
Araştırmalarla birlikte ortaya çıktı ki, Parkinson hastalığı ciltte üretilen bazı yağların yapısını değiştiriyor. Bu da burunla algılanabilen ama çok ince bir koku değişimine sebep oluyor. Yani Joy, bu değişimi fark edebilecek nadir insanlardan biri!
İlginizi çekebilir:
Walter Freeman: Ruh Hastalıklarını Kökünden Çözmek İsterken Yüzlerce Kişiyi Öldüren Doktor
Bu da demek oluyor ki, henüz titreme başlamadan, henüz motor beceriler etkilenmeden, sadece kokuyla Parkinson riski tespit edilebilir! Joy Milne’in hikâyesi şu an, bilim insanlarını koku temelli erken teşhis yöntemleri geliştirmeye yönlendirdi. Belki de çok yakın bir gelecekte, sadece cilt kokusuna bakılarak Parkinson gibi hastalıklar çok daha erken teşhis edilecek.
Peki, test nasıl mı yapıldı? 12 kişi getiriliyor. 6’sı Parkinson hastası, 6’sı sağlıklı birey. Hepsine bir gün boyunca aynı tarzda tişört giydiriliyor. Sonra bu tişörtler çıkarılıyor, özel poşetlere konuluyor ve hepsi kodlanıyor. Joy’un görevi mi? Sadece koklayarak kimin hasta olduğunu söylemek!
Joy, 12 kişiden 11’ini doğru tahmin ediyor. Hata yaptığı düşünülen tek kişi ise, “sağlıklı” olarak sınıflandırılan bir katılımcı. Ama Joy o kadar emin ki: “Hayır,” diyor, “bu kişide Parkinson var.” Sekiz ay geçiyor… Ve sürpriz! O kişi gerçekten de Parkinson hastası çıkıyor. Böylece Joy, 12’de 12 yaparak bilim dünyasını adeta sarsıyor!
Eğer bu moleküller belirlenirse, gelecekte Parkinson için kokuya dayalı bir teşhis testi bile geliştirilebilir! Dr. Tilo Kunath diyor ki:
“Hayal edin, bir toplum düşünün: Parkinson gibi yıkıcı bir hastalığı henüz semptomlar başlamadan tespit ediyoruz. Tedaviler erken başlıyor, hayatlar değişiyor!” Burada önemli bir uyarı da var: Her koku değişimi Parkinson anlamına gelmez. Yaş, beslenme, yaşam tarzı gibi birçok faktör koku üzerinde etkili olabilir. Yani Joy’un burnu gerçekten eşsiz. Herkesin yapabileceği bir şey değil bu. Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak: 1
Sizi, kokularla hayat kurtaran bir kadınla tanıştıralım: Joy Milne
İsmini daha önce duymadıysanız, şimdiden aklınıza kazıyın. Çünkü onun hikâyesi, “İnsan burnuyla hastalık teşhis eder mi?” sorusunun cevabını bambaşka bir boyuta taşıyor.
Yıl 1995. Joy Milne, sıradan bir gün yaşıyordu. Ta ki eşinin kokusunda garip bir şey fark edene kadar
Eşi Les, her zaman o tanıdık ve hoş “erkek misk” kokusunu taşırmış. Hani bazı parfümler değil ama insanın kendi ten kokusu vardır ya, işte ondan. Ama bir gün, o alışıldık koku değişmiş. Joy’un deyimiyle eşi; rahatsız edici, ekşi mayayı andıran, küf gibi bir şey kokuyormuş.
Joy önce bunun geçici bir şey olduğunu düşündü. Ama o koku gitmedi. Ne kadar yıkanırsa yıkansın, ne kadar sabun kullanırsa kullansın, koku hep oradaydı.
Ve işin garibi bu yeni kokuyla birlikte, Les’in davranışları da değişmeye başladı. Daha gergin, daha huysuz, daha alıngan biri olmuştu. Eskisi gibi sabırlı değildi. Joy, her geçen gün kocasındaki bu değişimi izledi ve bir şeylerin çok ama çok yanlış olduğunu hissetti.
Bir gece Les, uykusunda Joy’a saldırmaya başladı. Bilinci yerinde bile değildi. Joy korktu, ama daha çok endişelendi. “Bu adam artık aynı adam değil,” diye düşündü ve “Lütfen bir doktora görün,” diyerek onu hastaneye götürmeye ikna etti
Ve sonuç olara eşi Parkinson hastalığına yakalanmıştı. Zamanla Joy ve Les, bir Parkinson destek grubuna katıldılar. Ve işte o anda bomba patladı. Çünkü Joy orada, diğer Parkinson hastalarında da aynı küflü, yağlı kokuyu almaya başladı!
Bunu ilk fark ettiğinde “Yok canım, kesin kafamdan uyduruyorum,” diye düşündü. Ama koku, nereye gitse burnunun ucundaydı. Üstelik herkesin parfümü ya da kıyafeti farklı olsa da, o belirgin “Parkinson kokusu” hep aynıydı. Bazı hastalarda bu koku çok yoğunken, bazılarında daha hafifti ama her seferinde oradaydı.
Doktorlar, araştırmacılar, kimyacılar… kimse bu kokuyu onun kadar net algılayamıyordu. O yüzden Joy’un hikâyesi bilim dünyasında da büyük yankı uyandırdı
Araştırmalarla birlikte ortaya çıktı ki, Parkinson hastalığı ciltte üretilen bazı yağların yapısını değiştiriyor. Bu da burunla algılanabilen ama çok ince bir koku değişimine sebep oluyor. Yani Joy, bu değişimi fark edebilecek nadir insanlardan biri!
İlginizi çekebilir:
Walter Freeman: Ruh Hastalıklarını Kökünden Çözmek İsterken Yüzlerce Kişiyi Öldüren Doktor
Joy’un aldığı bu koku, Parkinson’un çok erken evrelerinde bile ortaya çıkabiliyor
Bu da demek oluyor ki, henüz titreme başlamadan, henüz motor beceriler etkilenmeden, sadece kokuyla Parkinson riski tespit edilebilir! Joy Milne’in hikâyesi şu an, bilim insanlarını koku temelli erken teşhis yöntemleri geliştirmeye yönlendirdi. Belki de çok yakın bir gelecekte, sadece cilt kokusuna bakılarak Parkinson gibi hastalıklar çok daha erken teşhis edilecek.
Edinburgh Üniversitesi’nin bilim insanları, Joy’un koku duyusundaki süper gücünü test etmeye karar verdi
Peki, test nasıl mı yapıldı? 12 kişi getiriliyor. 6’sı Parkinson hastası, 6’sı sağlıklı birey. Hepsine bir gün boyunca aynı tarzda tişört giydiriliyor. Sonra bu tişörtler çıkarılıyor, özel poşetlere konuluyor ve hepsi kodlanıyor. Joy’un görevi mi? Sadece koklayarak kimin hasta olduğunu söylemek!
Joy, 12 kişiden 11’ini doğru tahmin ediyor. Hata yaptığı düşünülen tek kişi ise, “sağlıklı” olarak sınıflandırılan bir katılımcı. Ama Joy o kadar emin ki: “Hayır,” diyor, “bu kişide Parkinson var.” Sekiz ay geçiyor… Ve sürpriz! O kişi gerçekten de Parkinson hastası çıkıyor. Böylece Joy, 12’de 12 yaparak bilim dünyasını adeta sarsıyor!
Joy bu çalışmadan sonra, bir de 250’den fazla kişiyle yapılan geniş çaplı bir çalışmada yer aldı. Bilim insanları artık kokunun izini sürmeye başladı. “Acaba Parkinson hastalığı vücutta bir moleküler değişikliğe mi sebep oluyor da bu farklı kokuyu yayıyor?” diye düşünüyorlardı
Eğer bu moleküller belirlenirse, gelecekte Parkinson için kokuya dayalı bir teşhis testi bile geliştirilebilir! Dr. Tilo Kunath diyor ki:
“Hayal edin, bir toplum düşünün: Parkinson gibi yıkıcı bir hastalığı henüz semptomlar başlamadan tespit ediyoruz. Tedaviler erken başlıyor, hayatlar değişiyor!” Burada önemli bir uyarı da var: Her koku değişimi Parkinson anlamına gelmez. Yaş, beslenme, yaşam tarzı gibi birçok faktör koku üzerinde etkili olabilir. Yani Joy’un burnu gerçekten eşsiz. Herkesin yapabileceği bir şey değil bu. Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak: 1